Tam giác hùng biỆn
(Rhetorical Triangle)
 

Ba yếu tố của Tam giác hùng biện tương quan với mỗi điểm tác động khác nhau đến người đọc. Để thực sự trở thành một tác giả toàn diện, điều quan trọng là bạn phải đảm bảo đáp ứng đủ từng yếu tố này.
1. Sự chuẩn mực (Ethos): Người viết/ Tác giả
2. Sự truyền cảm (Pathos): Người đọc/ Khán giả
3. Sự hợp lý (Logos): Ngữ cảnh

Theo phương pháp này, 3 yếu tố kể trên mang tính quyết định tính thuyết phục cho các lập luận. Bài viết, bài nói – hay bất cứ hình thức giao tiếp nào khác – đều cần xem xét cả 3 yếu tố này.

1. Tác giả/ Người viết
Cho dù có chủ ý hay không, người đọc hay người nghe đều muốn biết động cơ đằng sau thông điệp bạn truyền tải là gì. Nếu không làm rõ lí do trình bày thông tin, một số người sẽ cho rằng bạn đang vòng vo, không thẳng thắn và thậm chí đang cố che giấu điều gì đó. Họ có thể tự hỏi:

- Bạn chỉ đơn thuần đưa ra thông tin?
- Hay bạn đang cố gắng đào tạo họ?
- Bạn muốn kêu gọi hành động?
- Hay bạn đang cố gắng thuyết phục mọi người thay đổi quan điểm hay giữ vững niềm tin của họ?
- Bạn đang trình bày ý tưởng để giải quyết một vấn đề hay đưa ra phân tích?
- Hay bạn chỉ đang cố gắng khiến mọi người vui vẻ?

Cách mà người viết (hay người nói) xác định ảnh hưởng tới uy tín trong giao tiếp. Độc giả muốn biết họ đang đối diện với ai Vì vậy, làm rõ:
- Bạn là ai
- Bạn có thẩm quyền hay “trình độ” thế nào mà nói về vấn đề này
- Thẩm quyền của bạn đến từ đâu
- Đối tượng cũng sẽ cố gắng tìm ra động cơ của bạn là gì và giả định, giá trị, niềm tin của bạn là gì. Thông tin này giúp họ xác định xem bạn có phải là người đáng tin hay không và rằng bạn có chân thành hay không.

2. Người đọc/ Khán giả (Đối tượng giao tiếp)
Khi giao tiếp, dù bằng văn bản hay lời nói, bạn cần hiểu đối tượng mình nhắm tới là ai. Có như vậy thì bạn mới biết khi nào nên tránh sử dụng từ ngữ chuyên môn nếu người nghe không trong cùng ngành hay tìm cách truyền tải nội dung một cách đơn giản và thú vị nếu người nghe là những chuyên gia. Những điều cần xem xét bao gồm:

- Kỳ vọng của đối tượng là gì?
- Họ sẽ sử dụng thông tin bạn cung cấp như thế nào?
- Đối tượng hy vọng điều gì sau khi đọc/nghe?
- Tại sao ngay từ đầu bạn lựa chọn giao tiếp với đối tượng này?

Phần này của tam giác liên quan tới việc khơi gợi cảm xúc của đối tượng. Lời bạn nói cần chạm đến cảm xúc đối tượng . Tự hỏi bản thân:
- Bạn muốn gợi lên cảm xúc gì? Sự sợ hãi, niềm tin, lòng trung thành, v.v?
- Bạn có chia sẻ giá trị mà bạn tạo ra hay không?
- Những điều mà người nghe hằng tin tưởng phù hợp thế nào với thông điệp bạn truyền tải?
- Kết nối với đối tượng bằng cách tác động đến cảm xúc của họ là một phương thức hữu hiệu để tìm kiếm sự ủng hộ.

3. Bối cảnh
Cuối cùng, người đọc sẽ chú ý đến ngữ cảnh và tình huống giao tiếp của bạn:

- Trước khi truyền thông, có sự kiện nào xảy ra?
- Bạn sử dụng những kiểu lập luận nào?
- Chúng có tính logic và đã được suy tính cẩn thận?
- Chúng được truyền tải thế nào?
- Tài liệu hay bài phát biểu được truyền tải ở đâu?
- Những thông tin này có thực sự cần thiết?

Điều nhấn mạnh ở đây là tính logic và lý do. Hãy tự hỏi bản thân:
- Tôi trình bày một lập luận logic, có cấu trúc hợp lý?
- Làm thế nào để hỗ trợ cho các luận điểm của tôi?
- Bằng chứng tôi có là gì?
- Các luận điểm phản biện là gì?

Ba điểm trên Tam giác hùng biện liên quan trực tiếp đến 3 khái niệm cần được cân nhắc khi giao tiếp là:

- Ethos – Xây dựng lòng tin bằng cách thiết lập uy tín và thẩm quyền của bạn (Tác giả/ người viết).
- Pathos – Khơi gợi cảm xúc bằng cách kết nối với đối tượng giao tiếp thông qua giá trị và mối quan tâm của họ (Đối tượng giao tiếp).
- Logos– Khơi gợi trí thông minh với các ý tưởng được cấu trúc và rõ ràng (Bối cảnh).

Để đạt được hiệu quả và mang tính thuyết phục cao, cách truyền tải thông tin phải thỏa mãn cả 3 yếu tố Tam giác hùng biện. Lập luận cảm tính sẽ chẳng bao giờ bền lâu. Tương tự, nếu bạn chỉ trưng ra những dẫn chứng và số liệu khô khan, khán giả sẽ chẳng có hứng thú gì với thông tin bạn đưa ra và cũng không nhìn thấy mối liên hệ nào giữa những mối quan tâm của họ và nội dung bạn truyền tải. Cuối cùng, cứ cho như bạn là người đáng tin, nhưng nếu những gì bạn nói hay viết ra nghe chẳng hợp lý, hay lập luận bạn đưa ra không có tính logic, người khác sẽ lưu lại ấn tượng về bạn là một kẻ không đáng tin cậy trong một thời gian khá lâu.